Uluslararası
Ceza Mahkemesinde açılan incelemenin yargılamaya dönüşmesi olasılığı
haliyle AKP üzerinde Recep Tayyip Erdoğan’ın etkisini azaltacağı gibi
AKP çevrelerinde, Recep Tayyip Erdoğan’sız bir AKP tartışmalarını da
yeniden başlatabilecek. Öte yandan, Ahmet Davutoğlu’nun da UCM
incelemesinde adının geçmesi artık AKP için Ahmet Davutoğlu dışında bir
isim arayışını da zorunlu kılabilecek.
Aynı
çerçevede, UCM incelemesinde yargılanma olasılığı, bugüne değin hala
kararnamesi imzalanmamış MİT Müsteşarı Hakan Fidan için de AKP’nin,
ortağı olacağı koalisyon hükümetinde ısrar etmesini engelleyebilecek.
Yine
aynı şekilde, Efkan Ala başta olmak üzere özellikle MİT TIR’ları
dosyasında sorumluluğu bulunduğu iddiaları çerçevesinde yargılanmaları
gündeme gelebilecek olan ve halen AKP’de yer alan isimlerin bakanlıkları
için de ısrar edilmesi mümkün olmayacak.
Ayrıca
şurası kesin ki, Uluslararası Ceza Mahkemesinin Recep Tayyip Erdoğan’ı
yargılaması olasılığı, AKP’nin ortağı olduğu bir koalisyon hükümetini
de, önümüzdeki süreçte aşması gereken zorlu bir adım olarak bekliyor.
UCM SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?
UCM
Savcısı, UCM yargı yetkisi alanına giren suçlarla ilgili bilgilere
dayanarak kendiliğinden de soruşturma açabiliyor. UCM nezdinde Türkiye
aleyhine savaş suçu ile ilgili soruşturma açılması talebiyle yapılmış
kimi başvurular var ancak bunlardan en ciddisi, Halkın Kurtuluş
Partisi’nin yapmış olduğu başvuru.
Suriye
Hükümetinin yapmış olduğu başvurular ise UCM’ye değil doğrudan BM
Güvenlik Konseyi’ne yapılmış başvurular. Suriye’de Ayn-El Arap (Kobani)
bölgesinden yapılacağı söylenilen başvuru ise henüz yapılmış değil.
UCM
Savcısı, Roma Statüsü gereği kendisine yapılan suç duyuruları gibi
gelen bilgi ve belgelerin ciddiliğini ve güvenilirliğini araştırmakta.
Bunun için ilgili devletlerden, Birleşmiş Milletler Organlarından,
hükümetler arası veya hükümet dışı örgütlerden veya uygun gördüğü diğer
güvenilir kaynaklardan ek bilgi ve belge isteyebilmekte.
UCM Savcısı hatta bunun için yazılı veya sözlü ifade de alabilmekte.
Savcı,
bir soruşturmanın derinleştirilmesi için haklı nedenler tespit
ettiğinde, Ön Yargılama Dairesinden, topladığı destekleyici belgeler
eşliğinde bir soruşturma yetkisi talebinde bulunmakta. Bu çerçevede,
suçun mağdurları UCM Ön Yargılama Dairesine Usul ve Delil Kurallarına
uygun olarak açıklama yapabiliyor. Savcının talebini ve dayanağı
delillerini inceledikten sonra UCM Ön Yargılama Dairesi de, soruşturmayı
derinleştirmek için haklı nedenler olduğuna kanaat getirirse ve dava,
Mahkemenin yetki alanına giriyor ise soruşturmayı başlatma yetkisi
veriyor. Savcının soruşturma yetkisi verilmesi talebinin UCM Ön
Yargılama Dairesi tarafından reddedilmesi durumunda ise Savcı, sonradan
aynı durumla ilgili olarak, yeni olay ve delillere dayanarak yeniden
talepte bulunabiliyor.
UCM’NİN BAŞLATTIĞI İNCELEME SONRASI BEKLEME KARARI VERİLECEK
Ancak,
Türkiye Cumhuriyeti’nin Roma Statüsü’nü şimdilik imzalamamış olması
nedeniyle UCM Savcılığı, başlattığı ilk inceleme sonrası UCM yazı işleri
müdürlüğünden talepte bulunarak, Türkiye’den UCM yetkisini tanıyıp
tanımayacağını sorabilecek. Ancak, UCM Savcılığı istese bile Türkiye’nin
bu talebe olumlu cevap vermesi beklenilmiyor.
UCM
Savcılık makamı, başlattığı ilk inceleme ardından, incelemesini
bitirdiğinde doğrudan veya duruma göre BM Güvenlik Konseyi’nde
soruşturulan, başvuruların sonucu için bekleme kararı da verebilecek.
Konu ile ilgili inceleme sonuçları ise daha sonra yayınlanacak.
UCM YARGILAMASINI ORTADAN KALDIRACAK SEÇENEK, TÜRK YARGISI
AKP
hükümeti döneminde, Türk Ceza Kanunu’nda yapılan değişiklikler ile
soykırım suçu ve insanlığa karşı suçlarına yer verilmesinin ardından
Recep Tayyip Erdoğan ve Suriye ekibinin savaş suçundan Türkiye
Cumhuriyeti mahkemelerinde de yargılanması bir hükümet değişikliği
sonrasında pek ala mümkün.
UCM’nin
soruşturma konusu olan insanlığa karşı suç kapsamında Recep Tayyip
Erdoğan ve Suriye Ekibinin Türkiye Cumhuriyeti Mahkemelerinde
yargılanması durumunda UCM savcılığı, soruşturma konusu suç isnatları
ile ilgili olarak ulusal makamlarda etkili soruşturma/kovuşturma
süreçleri devam ettiği için, tamamlayıcılık ilkesi gereğince bu aşamada
soruşturma yürütmeyeceğine karar vererek, süreci izlemeye devam
edeceğini açıklayacak.
UCM HANGİ CEZALARI VERİYOR?
UCM
yargılama sonucunda yargıladığı şahsa çeşitli cezalar verebilmekte.
Buna göre, Recep Tayyip Erdoğan ve Suriye ekibi hakkında inceleme süreci
yargıya dönüşecek ve mahkumiyet kararı verilecek olursa bu cezalar
azami 30 yılı aşmamak kaydıyla belirli süreli hapis veya suçun
ağırlığının ve sanığın şahsi durumunun elvermesi halinde müebbet hapis
olacak.
Mahkeme
sanıkların yargılanma öncesinde ve sırasındaki tutum ve davranışlarını
ceza indirimine esas alabilmekte. Verilecek olan ceza miktarını süreç
belirleyecek.
Sanıklara
verilen hapis cezalarının yanında ayrıca belli ölçütlere göre para
cezası da verilebilmekte. Buna göre, suçtan doğrudan veya dolaylı olarak
elde edilen mallar, varlıklar ve kazançlara el konulabiliyor.
Bu
hüküm, özellikle IŞİD ile yasadışı petrol ticareti yapıldığına ilişkin
iddialar çerçevesinde, suç yoluyla elde edildiği kanıtlanırsa sanıkların
mal, varlık, hak ve kazançları üzerinden verilebilecek para cezasını
belirleyecek.
HAPİS CEZALARI ÖZEL BM CEZAVİNDE ÇEKTİRİLİYOR
Uygulamada,
savaş suçlularının cezaları, savaş suçlularının yargılamasının
yapıldığı; Hollanda, Lahey'de, BM tarafından yaptırılan Scheveningen
Özel Cezaevinde çektiriliyor.
Scheveningen
Özel Cezaevi, Karadziç, Milosoviç, Mladiç gibi Sırp savaş suçlularına
ev sahipliği ile ünlenmişti. Evrensel ölçütlerde insan haklarına saygı
esası üzerine kurulu cezaevi taşıdığı bir çok özellik ve lükse rağmen
yine de savaş suçlularının korkulu rüyası...
BM
cezaevinde her biri 5.1 m uzunluğunda 3 m genişliğinde 84 adet hücre
bulunuyor. Her bir hücrede ise tuvalet, duş ve çalışma masası var.
Serbest internet kullanımı hariç, bilgisayar imkanı ve uydu kanalıyla
tutukluların kendi dillerinden yayınları dinleme olanağı sunulan Özel
Cezaevi, misafirlerine çeşitli sanat dalları ve bilim alanında kurs
imkanları sunan BM’nin özel cezaevinde, spor-jimnastik salonları, masa
tenisi ve diğer çeşitli spor dallarıyla ilgilenmek imkanı da var.
24
saat doktor, hemşire, ruhbilim hekimi ve cezaevine bitişik hastanenin
bulunduğu Scheveningen Özel Cezaevinin bilinen cezaevlerinden en farklı
yanı ise, günün büyük bölümünde hücre kapılarının açık bırakılması.
Hücre kapıları sadece gün ortasında kısa bir süre için o da, BM’nin infaz memurlarının nöbet değişimi saatinde kapatılıyor.
UCM’DEN KURTULUŞUN YOLU; ÖLÜM
UCM’de,
kişi sorumluluğu ilkesi esası nedeniyle yalnızca gerçek kişiler
yargılanabildiği için, kişinin ölümü halinde soruşturma ya da yargılama
veya verilen mahkumiyet kararının infazı son bulmakta. Aksi takdirde,
yukarıda aktardığımız bilgiler çerçevesinde incelenmekte olan Recep
Tayyip Erdoğan ve Suriye ekibi ile ilgili iddialar hakkında her hangi
bir zamanaşımı söz konusu olamayacağı için koşulları oluştuğunda
yargılama kararı verilmesi gelecekte de pekala mümkün.
Bu sebeple UCM süreci anlaşıldığı kadarıyla daha çok uzun zaman Türkiye gündeminde tartışılmaya devam edecek. //Av. Vural Ergül
http://www.herkulhaber.net/genel/uluslararasi-ceza-mahkemesi-erdogan-ve-ekibi-hakkinda-inceleme-baslatti-/8098/
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder